نوع مقاله : مقاله علمی - ترویجی
نویسنده
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران
چکیده
بید سیب زمینی به دلیل توان زادآوری، تغذیه و خسارت اقتصادی بالا، یکی از مخربترین آفات سیب زمینی در مزرعه و انبار در بیشتر نقاط دنیا، به ویژه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری محسوب می شود. در ایران این حشره یکی از آفات مهم سیب‌زمینی در مناطق عمده تولید آن محسوب می شود. این آفت می تواند بصورت کمی و کیفی خسارت عمده‌ای به این محصول وارد کند. بطورکلی مدیریت آفات گیاهی باید بر اساس تحلیل های اقتصادی پایه‌گذاری شود، به نحوی که منافع حاصل از انجام مدیریت بر هزینه‌های اجرای آن پیشی گیرد. ارزیابی و آگاهی از میزان خسارت آفات، برای برنامه‌ریزی در جهت کنترل و کاهش میزان خسارت ضروری است. به این منظور در این تحقیق طی سال های 1400-1399 به بررسی میزان خسارت اقتصادی آفت بید سیب زمینی در مرحله مزرعه و انبار در استان همدان پرداخته شده است. نتایج نشان داد میزان خسارت این آفت از حداقل 69736 تا حداکثر 173890 هزار ریال در هکتار و میانگین خسارت 143137 هزار ریال در هکتار بود. درصد خسارت این آفت از حداقل 7/7 تا حداکثر 19/3 درصد و با میانگین 1595 درصد ارزش محصول برآورد شده است.
چکیده تصویری
)
تازه های تحقیق
در شکل 2، درصد غدد آلوده به آفت بید سیب زمینی در سطح مزرعه و انبار نشان داده شده است. میانگین غده های آلوده در سطح مزرعه، 4/6 درصد و در سطح انبار، 8/5 درصد محاسبه شده است.
کل خسارت وارده ناشی از آفت بید سیب زمینی در جدول 1، محاسبه شده است. برای این منظور با در نظر گرفتن درصد آلودگی در انبار و مزرعه، مقدار وزن کاهش‌یافته و کاهش سطح کیفیت محصول در نظر گرفته شد. میزان خسارت این آفت در مزرعه به‌طور متوسط برابر 137,143 هزار ریال در هکتار محاسبه شد.
از عوامل مهم مؤثر بر کنترل خسارت آفت بید سیب زمینی می توان به مدیریت عملیات خاکورزی و بسترسازی مناسب، عمق کاشت بذر، آبیاری با استفاده از سامانه های آبیاری بارانی، خاکدهی پای بوته، رعایت تناوب زراعی، جداسازی و دفن غده های آلوده، انبار فنی، نصب تله فرمونی، کنترل دما و مدت نگهداری محصول در انبار اشاره کرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
بید سیب زمینی به‌عنوان مهم‌ترین آفت سیب زمینی کشور محسوب می شود که در سال 1364 اولین بار در منطقه کرج مشاهده و گزارش شد (2). خسارت این آفت از مزرعه آغاز و در انبار ادامه می یابد. آثار خسارت اصلی بید سیب زمینی به‌صورت فتیله های نامنظم ابریشمی، چوب‌پنبه ای کثیفی در داخل غده ها مشخص می شود. این آفت در تمام مناطق گرمسیر دنیا پراکنده شده است. بید سیب زمینی به محصولات سیب زمینی، گوجه‌فرنگی، بادمجان، توتون، بامیه و علف های هرز مربوط به تیره سولاناسه حمله می کند (1). این آفت در سال 1372 تا 9 نسل و در سال 1373، 11 نسل داشته است (3). بررسی تغییرات جمعیت این آفت طی سه سال (1365 تا 1368) در کرج نشان داد که جمیعت آفت از اواخر مردادماه رو به افزایش گذاشته و زمان بیش‌ترین تراکم پروانه ها از اواخر شهریورماه تا اواخر مهرماه می باشد. حداکثر خسارت وارده به بوته و غده سیب زمینی به‌وسیله این آفت، مربوط به نسلهای چهارم و پنجم آفت است که معمولاً از اواخر مردادماه به بعد اتفاق می افتد (2). با توجه به این مطلب، تعیین زیان اقتصادی بید سیب‌زمینی در مزرعه و انبار به‌منظور برنامه ریزی برای کنترل آن بسیار مهم است. شکل 1، علائم ظاهری تغذیه و خسارت لارو آفت بید سیب زمینی را نشان می دهد.
)