نوع مقاله : مقاله علمی - ترویجی

نویسنده

مربی پژوهشی، بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

چکیده

بیماری شانکر رایزوکتونیایی ساقه سیب ­زمینی که توسط قارچ Rhizoctonia solani ایجاد  می ­شود، یکی ازشایع ­ترین و مهم‌ترین بیماری­های این محصول در تمامی مناطق کشت سیب­زمینی کشور می­ باشد و قادر است خسارت قابل توجهی به کمیت و کیفیت این محصول وارد نماید. به‌منظور تعیین روش ­های مؤثر کنترل این بیماری به شیوه‌های مختلف زراعی و شیمیایی، آزمایشاتی طی سال­های (1387-1385) انجام شد. نتایج مطالعات انجام‌شده مشخص کرد که روش جوانه­ دار کردن همراه با ضدعفونی غده‌های بذری به‌عنوان مؤثرترین روش کنترل این بیماری، درصد بروز و شدت آلودگی بیماری را به‌ترتیب به‌میزان 71 و 47 درصد نسبت به روش عرف منطقه، کاهش و عملکرد محصول را  به میزان 31 درصد افزایش داده است. علاوه براین مشخص شد که در روش تأخیر در آبیاری دوم مزرعه تا زمان سبزشدن بوته­ ها (به مدت دو هفته)، ضمن صرفه‌جویی قابل‌ ملاحظه در مصرف آب (1331 مترمکعب در هکتار)، وقوع و شدت بیماری به‌‌‌‌‌‌‌ترتیب به‌میزان 33/7 و 39/6 درصد کاهش یافته است.

کلیدواژه‌ها

1- ارجمندیان، ا. 1384. بیماری شانکر رایزوکتونیایی سیب ­زمینی و راه­های کنترل آن. نشریه ترویجی. انتشارات مدیریت ترویج و مشارکت­ مردمی، انتشارات سازمان جهاد کشاورزی استان همدان.
2- ارجمندیان، ا. 1387. بررسی اثر تأخیر در آبیاری در مرحله آغازین رشد بر عملکرد و بیماری‌های مهم سه رقم سیب ­زمینی در استان همدان. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی. انتشارات مؤسسه تحقیقات گیاه­پزشکی کشور.
3- ارجمندیان، ا.، میرزایی، س. و نراقی، ل. 1398. ارزیابی بیوفرمولاسیون Talaromyces flavus در کنترل بیماری شانکر رایزوکتونیایی ساقه سیب­زمینی در شرایط مزرعه. خلاصه مقالات نهمین همایش ملی کنترل بیولوژیک در کشاورزی و منابع طبیعی. 20-19 تیر ماه. دانشگاه بوعلی سینا. همدان. ایران.
4- بی­نام. 1397. آمارنامه کشاورزی سال زراعی 96-1395. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه ­ریزی و اقتصادی، مرکز فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات. جلد اول: محصولات زراعی، 116 صفحه.
5- حسنی مقدم، م.، ارجمندیان، ا.، سهیلی، ب.، عظیمی، ح. و شریفی، ک. 1390. برآورد خسارت و ارزیابی روش‌های مختلف مبارزه با بیماری شانکر رایزوکتونیایی سیب­زمینی. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی. انتشارات مؤسسه تحقیقات گیاه­پزشکی کشور.
6- روحانی، ح.، کریمی، ع. و نوع­پرست، ف. 1369. نقش ایزوله‌های تریکودرمای ایران در مبارزه بیولوژیکی علیه Rhizoctoniasolani . مجله آفات و بیماری‌های گیاهی، 58 (1-2): 35-17.
7- شریفی، ک. و سهیلی، ب. 1380. بررسی اثر قارچ‌کش جدید مونسرن در پیشگیری و کنترل بیماری شانکر رایزوکتونیایی ساقه زیرزمینی و شوره سیاه غده سیب ­زمینی. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی. انتشارات مؤسسه تحقیقات گیاه­پزشکی کشور.
8- شریفی، ک. 1394. راهنمای شناسایی و مدیریت بیماری شانکر رایزوکتونیایی ساقه سیب ­زمینی (Rhizoctonia solani) . نشریه ترویجی. انتشارات مؤسسه تحقیقات گیاه­پزشکی کشور.
9- کریمی، ع. 1350. بررسی خشکیدگی بوته و پوسیدگی غده سیب‌زمینی. مجله بیماری ­های گیاهی، جلد 6، شماره 1: 53-35.
10- Anonymous. Cultivation area and yield statistics of potato in the world. Food and Agriculture Organization. 2018. (FAO). URL: http://faostat.fao.org.
11- Banville, G. J. 1989. Yield losses and damage to potato plants caused by Rhizoctonia solani Kuhn. American Journal of Potato Research, 66(12): 821-834.
12- Carling, D.E., Leiner, R.H., Westphale, P.C. 1989. Symptoms, signs and yield reduction associated with Rhizoctonia disease of potato induced by tuber borne inoculum of Rhizoctonia solani AG-3. American Potato Journal, 66: 693.
13- Gallou, A. Cranenbrouck, S. and Declerck, S. 2009. Trichodermaharzianum elicits defense response genes in roots of potato plantlets challenged by Rhizoctonia solani.  European Journal of Plant Pathology, 124: 219–230.
14- Hide, G. and Firmager, G.P. 1989. Effects of soil temperature and moisture on stem canker (Rhizoctonia solani) disease of potatoes. Potato Research, 32: 75-80.
15- Ogoshi. 1996. Rhizoctonia species, Taxonomy, Molecular Biology, Ecology, Pathology and Disease control. 584 pp. page 47.
16- Park, C.S, Hahm, Y.I. and Sin, G.Y. 1987. Effect of cultural methods on infection by Rhizoctonia diseases (Rhizoctonia solani Kuhn) and yield of potato. Korean Journal plant protection, 26(4): 251-255.
17- Read, P.J., Hide, G.A., Firmager, J.P. and Hall, S.M. 1989. Growth and yield of potatoes as affected by severity of stem canker (Rhizoctonia solani). Potato Research, 32(1): 9-15.
18- Ritchie1, F., Bain, R.A. and McQuilken, M.P. 2009. Effects of nutrient status, temperature and PH on mycelia growth, sclerotial production and germination of Rhizoctonia solani from potato. Journal of Plant Pathology, 91(3): 589-596.
19- Stevenson, W.R. 2001. Evaluation of fungicide treatment applied to potatoes at planting for diseases control. Department of plant pathology of University of Wisconsim-Madisom, WI 33706.