نوع مقاله : مقاله علمی - ترویجی

نویسنده

استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

چکیده

ویروس برگ قاشقی سیب‌زمینی (Potato leafroll virus= PLRV) یکی از مهم­ترین و گسترده‌ترین ویروس‌‌های سیب ­زمینی است. مانند سایر ویروس‌های بیماری‌زای گیاهی، مؤثرترین روش مبارزه با این ویروس استفاده از ارقام مقاوم است. در این مقاله واکنش چند رقم سیب‌زمینی در برابر ویروس برگ قاشقی سیب‌زمینی در قالب یک آزمایش مزرعه ­ای، ارزیابی و معرفی گردید. واکنش این ارقام و ژرم ­پلاسم‌ها در برابر ویروس PLRV با مایه‌کوبی ویروس توسط شته ناقل حاملPLRV و ارزیابی عکس‌العمل آن‌ها مشخص گردید. نتایج آزمایش نشان داد که واکنش ارقام و ژنوتیپ­های مورد بررسی در برابر آلودگی به این ویروس متفاوت است. بر اساس این نتایج، سیب‌زمینی رقم سانته در برابر این ویروس مقاوم، رقم لیدی­رزتا نسبتاً مقاوم، رقم دیامانت نسبتاً حساس و ارقام مارفونا و آگریا حساس بودند. کاهش عملکرد رقم مارفونا علی‌رغم داشتن آلودگی بالا خیلی چشمگیر نبود، بنابراین می‌توان آن را به‌عنوان رقم متحمل به این ویروس معرفی کرد. ژرم ­پلاسم سیب‌زمینی تحت شماره 803970/13 بدون آلودگی به‌عنوان ژنوتیپ بسیار مقاوم به ویروسPLRV ارزیابی گردید. با توجه به نتایج و خصوصیات زراعی خوب سیب‌زمینی رقم سانته، این رقم برای کاشت در مناطقی که خطر آلودگی به ویروس برگ قاشقی سیب‌زمینی وجود دارد، توصیه می‌گردد.  

کلیدواژه‌ها

 1- جعفرپور، ب. 1374. بررسی ویروس برگ ‌قاشقی سیب‌زمینی در مشهد. دوازدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران، 11 تا 16 شهریور، کرج، ایران.
2- دانش، د.، سلیمانیان، ص.، فیلسوف، ف. و دهقان، م. 1371. فراوانی چهار ویروس بیماریزای سیب‌زمینی در مزرعه آزمایشی فریدن اصفهان. مجله بیماری‌های گیاهی، جلد 28.
3- سلطانی، ه. 1380. بررسی جنبه‌‌های فونستیک و تغییرات جمعیت شته‌ها در مزارع سیب‌زمینی بذری و اثر آن روی تباهی ویروسی ارقام در استان همدان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، 106 صفحه.   
4- نیکان (بلنداندام)، ج. 1392. بررسی تفاوت آلودگی و مقاومت ارقام و ژرم‌پلاسم‌های امید‌بخش سیب‌زمینی به ویروس برگ ‌قاشقی سیب‌زمینی (PLRV). گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، انتشارات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. شماره فروست 42962، 38صفحه.
5- نیکان، ج.، بارکر، ه. و فینتون ب. 1388. کارائی انتقال ویروس برگ ‌قاشقی سیب‌زمینی (PLRV) در تعدادی از ژنوتیپ­های اسکاتلندی شته سبز هلو. مجله آب، خاک و گیاه در کشاورزی، جلد هشتم، شماره اول.
6- Batool, A., Aslam Khan, N., Farooq, J., Mughal, S. M. and Iftikhar, S. (2011). ELISA-Based screening of potato germplasms against potato leafroll virus. Journal of Agricultural Research, 49(1): 57-63.
7- Jalali, S., Nematollahi, M. R. and Pourrahim, R. 2008. Investigation on Spreading of Viral Infection of Seed Tuber Potatoes and Determination of Infective Indicator in Freidan Region of Isfahan. Seed and Plant Improvement Journal, 23(4): 505-514.
8- Khan, M. A. 2006. Identification of resistant sources against Potato leafroll virus and Myzus persicae Sulz by biological tests and ELISA. Pakistan Journal of Phytopathology, 18(2): 191-198.
9- Kojima, R. and Lapierre, H. 1998. Potato leafroll virus. In Europena Handbook of plant Diseases, pp. 23-24, Eds: I. M., Smith, V., Dunez, D. H. Philips, R. A., Leliot, and S. A. ARcher. Oxford: Blackwell Scientific publications.
10- Nikan J. and Barker H. 2012. Study of resistance in potato clone G8107 (1) to Potato leafroll virus infection. World Applied Science Journal, 20: 1347-1353.
11- Nikan J. 2014. Assessment of some potato cultivars and genotypes for resistance to potato leafroll virus. Journal of Plant and Pest Science, Vol. 1, Issue.1: 44-53
12- Pourrahim R., Farzadfar S., Golnaraghi, A. R. and Ahoonmanesh, A. 2007. Incidence and distribution of important viral pathogens in some Iranian potato fields. Plant Disease, 91: 609-615.
13- Raman K.V. 1994. Potato pest management in developing countries. In Advances in Potato Pests, Biology and Management, pp. 583-596. Eds G W Zehnder, R K Powelson and K V Raman. St. Paul, Minnesota, USA: APS Press
14- Salazar, L.F., Querci, M., Bartolini, I. and Lazarte, V. 1995. Aphid transmission of potato spindle tuber viroid assisted by potato leafroll virus. Fitopatologia, 30: 56-58.
15- Solomon- Blackburn, R.M. and Barker, H. 1993. Resistance to potato leafroll luteovirus can be greatly improved by combining two Independent types of heritable resistance. Annals of Applied Bioligy, 122: 329-336.
16- Solomon-Blackburn, R., Nikan, J. and Barker, H. 2008. Mechanism of strong resistance to Potato leafroll virus infection in a clone of potato (Solanum tuberosum). Annals of Applied Biology, 152: 339–347.
17- Valkonen J.P.T. 2007. Viruses, Economical losses and Biotechnological potential. Vreugdenhil J (ed.) Potato Biology and Biotechnology. Elsevier, New York, pp. 619–641.